ที่จริงศิลปินมีหนทางมากมายสารพัดอย่าง ยกเว้นแต่อย่างเดียวคือ การปลดชราและคำว่าหยุดเลิกทำงาน ....เว้นไว้แต่ว่าเขาบังเอิญเป็นผู้หมดปัญญาในงานศิลปะของตนแล้วตลอดกาล หรือเพียงชั่วระยะเวลาหนึ่ง และตัดสินใจยอมรับความจริงข้อนี้ได้
ในกรณีนี้ความเป็นศิลปินของเขาก็เป็นอันสิ้นสุดลง อ๋อ ใช่ ย่อมไม่ใช่ภาพที่ผมนึกว่าจะเป็นไปได้
...............คนเราจะตั้งครรภ์เพียงนิดเดียวนั้นย่อมเป็นไปไม่ได้ ผมเองรู้สึกว่าคนเราจะเป็นศิลปินเพียงนิดเดียวย่อมเป็นไปไม่ได้เช่นกัน ไม่ว่าเขาจะประกอบอาชีพแขนงใดก็ตาม............................ศิลปนับเป็น หนทางหนึ่งในหนทางจำนวนไม่มากที่มีอยู่ที่ทำให้ชีวิตมีชีวิตจิตใจและหล่อเลี้ยงความมีชีวิตให้คงอยู่สำหรับทั้งฝ่าย ผู้สร้างสรรและฝ่ายผู้เสพศิลป การเกิด การตาย และทุกอย่างที่อยู่ใน
ระหว่างการเกิดและการตายมีทางกลายเป็นกิจวัตรจำเจได้น้อยมากฉันใด การที่ศิลปจะกลายเป็นเพียงกิจจำเจย่อมมีทางเป็นไปได้น้อยมากฉันนั้น
แน่ละมีคนหลายคนที่ทำชีวิตให้กลายเป็นสิ่งจำเจ ทว่าคนพวกนี้คือ คนที่เลิกมีชีวิตเสียแล้วนั่นเอง มีศิลปินและคนชั้นครูหลายคนทีเดียวที่ได้กลายเป็นเพียงผู้ประกอบกิจจำเจประจำวัน คนเหล่านี้เรียกได้ว่า เป็นผู้ที่หยุดเลิกเป็นศิลปินเสียแล้ว---แม้ว่าเขาจะไม่ยอมรับสารภาพกับตน เองและกับคนอื่นๆก็ตาม--- ความเป็นศิลปินของคนเรามิใช่จะสิ้นสุดลงเพราะเหตุว่าคนๆนั้นทำความชั่ว แต่ความเป็นศิลปินจะสิ้นสุดลงในพริบตาทันทีที่คนเราเริ่มขลาดกลัวต่อการเสี่ยงทุกชนิด.
ไฮนริช เบิล
นักเขียนรางวัลโนเบิล ค.ศ.1972
บางตอนจากหนังสือชุดนักเขียนเยอรมัน
อำภา โอตระกูล แปล
artgazine.com
.jpg)